Op de site van de VPRO staat nu een verslag van de tornado die op 10 augustus 1925 het Gelderse Borculo en omgeving trof. Er vielen vier doden en tachtig gewonden. De ravage was enorm, en de laatste overlevenden kunnen nog altijd met schrik vertellen over de zwartste dag uit de geschiedenis van Borculo. Hoe erg de ramp was blijkt uit de film die een dag na de storm gemaakt was.
Vrijwel geen huis heeft de storm ongeschonden doorstaan, en zelfs hele gebouwen zijn compleet ingestort. Koningin Wilhelmina bezocht het rampgebied.
In de namiddag en vroege avond van 10 augustus 1925 trok een legendarisch noodweer van zuidwest naar noordoost over Brabant, via Nijmegen en de Achterhoek naar Twente en uiteindelijk Duitsland. In Brabant werden de dorpen/buurtschappen Zeeland, Graspeel, Langenboom, Trent, Oventje en Escharen (praktisch) verwoest door één van de tornado's die op deze dag gezien werden. Het buiencomplex, dat hoogstwaarschijnlijk een supercell bevatte, trok een schadespoor van soms enkele kilometers breed langs Grave, deels over Heumen en Malden, Millingen a/d Rijn, Dijk bij Didam, Doetinchem, Ruurlo, Borculo en Neede en zo verder noordoostwaarts.
Volgens ooggetuigenverslagen vanuit meerdere plaatsen was er duidelijk sprake van een tornado. De avondeditie van "Het Vaderland" schreef een dag na de ramp (11 augustus): "Het hevige noodweer heeft gisteravond de buurtschap Dijk nabij Didam eveneens ernstig geteisterd. De bewoners van deze buurtschap zagen plotseling een hooge grijze zuil, welke steeds nader kwam, en welke op haar weg alles meesleurde. Niet minder dan elf woningen werden vernield. Een man en een vrouw werden tientallen meters weggeslingerd." De avondeditie van de NRC schreef, ook op 11 augustus 1925: "Gisteravond heeft zich in de omgeving van Didam een noodweer ontlast, zooals zelden in ons land is voorgekomen.
Wat zich tegen de klok van 19 uur op 10 augustus 1925 in Borculo precies heeft afgespeeld is nog altijd een punt van discussie. Mogelijk was het een tornado met een diameter van een à twee kilometer, maar misschien ook een macroburst: een grote hoeveelheid (door verdamping van neerslag afgekoelde) lucht die met een noodvaart naar beneden stort en zich aan de grond manifesteert als exceptioneel zware windstoten. Het nabijgelegen Neede werd op 1 juni 1927, nog geen twee jaar later, getroffen door een vermoedelijk nog krachtiger tornado. De omvang van het schadespoor was echter veel beperkter, zowel in de lengte als in de breedte.
In Langenboom is ter herinnering aan de stormramp een Tornadotuin ingericht, een wervelwind-spiraal van haagbeuken.
Meer info en het volledige verslag vind je op geschiedenis.vpro.nl, inclusief het genoemde filmpje.
Lees ook:Extreem veel tornado’s in de VS
Lees ook:Super Tuesday: tornado’s in VS met videobeeld!
Lees ook:Rio: bliksem raakt Jezus
Lees ook:Zwaarste storm seizoen teistert Groot-Brittannië
Lees ook:Zwaarste sneeuwval in decennia zorgt voor chaos