De memorabele winter van 1890-1891

In 1990 verscheen er van Hans de Jong een fascinerend boekje over de barre winter van 1890-1891. Deze winter werd vooral gekarakteriseerd door langdurige koude, vanaf de inval van de winter rond 24 november tot 20 januari bleef de temperatuur op een spaarzaam aantal dagen na voortdurend onder nul! De temperaturen kwamen soms dagen achtereen 's nachts tot ver onder de -10°C.

Wat vooral bijzonder was in deze winter was de ijsgroei: te IJmuiden groeide het ijs in dikte van 1 centimeter op 6 december naar 30 centimer op de 24ste, later nog verder aandikkend tot 40 centimeter op 7 januari en uiteindelijk 45 centimeter op 20 januari. Bij de Hembrug, over het Noordzeekanaal, liep de dikte zelfs uiteen van 20 centimeter op 14 december tot 58 centimeter op 20 januari.

Destijds Europa's grootste draaibrug, de Hembrug, gefotografeerd in 1910

Het 'vorstgetal van IJnsen' kwam uit op zo'n 71, wat betekent dat de winter als streng aangemerkt wordt. De waarde zit echter nog maar nipt onder de grens van zeer streng (beginnend bij 73,1). Het Hellmann-getal kwam uit op 273 punten.

Een grafiek van het complete winterseizoen 1890-1891 te Utrecht vind je hieronder (klik voor een grotere afbeelding):

Een grafiek om van te watertanden (of van te rillen, zo u wilt )

Ik ben een van de gelukkigen die het boek van Hans de Jong “De barre winter van 1890/91” ooit in bezit heeft gekregen. Als je het boek nog een keer tegenkomt op een rommelmarkt of bij een internetwinkel, koop hem en geniet van de geweldige anekdotes uit die tijd!

Lees ook:Eerste natuurijswedstrijd in Nijelamer
Lees ook:Winterverwachtingen weer de mist in
Lees ook:KNMI: zeldzaam barre winter in China
Lees ook:Noordelijk halfrond in ban van sneeuw… uitgezonderd West-Europa
Lees ook:Model: in ZW mogelijk hoogste waterstanden sinds 1953